Bir garip takım: Şiroki Brijeg

İşte UEFA Kupası'ndaki temsilcilerimizden Beşiktaş'ın 2. ön eleme turunda 14 Ağustos'ta deplasmanda karşılaşacağı rakibi Şiroki Brijeg...

90'lı yıllara kadar ortalıkta yokken artık zirveye oynuyorlar. Yabancılar da dahil, 36 futbolcusunun tamamı Katolik. Bosna'da yaşıyor ama Hırvatistan'ı destekliyorlar ve bunun için Boşnaklarla çatışmaktan da çekinmiyorlar. Zaman zaman Bosnalı Hırvatların dahi tepkisini çekecek kadar gözü kara hale gelen taraftarıyla ilginç bir camia Şiroki Brijeg...

Bosna futbol kültürü konusunda araştırma yapan ve şu anda Saraybosna'da bulunan Özgür Dirim Özkan **, Beşiktaş'ın rakibi Şiroki Brijeg takımı ve taraftarlarını Ligtv.com.tr okurları için değerlendirdi.

ŞİROKİ NERESİ?
Bosna'da futbol takımlarının karakterinin anlaşılması için, hangi kentten geldiklerini ve geldikleri kentin özelliklerini bilmek gerekiyor. Şiroki Brijeg, Bosna'nın güneyinde Hersek bölgesinde, Hırvatistan sınırının hemen yanı başında 8 bin nüfuslu ufak bir kasaba. Çevre köylerin nüfusuyla beraber 30.000'i geçmiyor. Şiroki Brijeg ilinin yüzde 99'u Bosnalı Hırvatlar'dan oluşuyor ve sınırda olmasından dolayı da Şiroki Brijeg'in iktisadi ve kültürel anlamda Bosna'dan çok Hırvatistan'a yakın olduğunu söylemek mümkün.

KASABANIN GURURU: NK ŞİROKİ BRİJEG
Böylesine küçük bir kasabanın en önemli gurur kaynaklarından biri de her sene ligde üst basamaklarda mücadele eden, birçok kez şampiyon olmuş bir futbol takımına sahip olmaları.

1948 yılında kurulmasına rağmen, rejimle ters düşen bir kasaba olmasından dolayı Şiroki Brijeg'in futbol takımının 1990'lı yıllara kadar hemen hemen hiç bir başarısı yok. Fakat bu tarihten sonra gerek Bosna'daki, gerek Hırvatistan'daki, gerekse de dünyanın dört bir yanına, özellikle de Avustralya ve Avusturya'ya yayılmış olan diasporadaki hemşerilerinin maddi desteğini arkasına alan Şiroki Brijeg başarı basamaklarını yavaş yavaş tırmanmaya başlamış. 2000 senesine kadar 7 sezon oynanan Bosnalı Hırvatların futbol ligi olan Hersek-Bosna Ligi'nde 1994, 1995, 1996,1998 senelerinde toplam 4 kere şampiyon olan Şiroki Brijeg, 2000 yılından sonra Bosnalı Sırp, Hırvat ve Boşnak futbol takımlarının oluşturduğu "Bosna-Hersek Premier Ligi"nde 2004, 2005 ve 2007 senelerinde toplam 3 kere şampiyon olmuş. Şiroki Brijeg, günümüz Bosna-Hersek futbolunun en başarılı takımlarından biri.

KATOLİK OLMAYANLAR GİREMEZ !..

Başarının parayla ne derece mümkün olabileceğinin ispatı olan Şiroki Brijeg'in 36 kişilik kadrosunda sadece 11 tane Bosnalı oyuncu var ve bunların hepsi de Bosnalı Hırvat. Geriye kalan 25 oyuncunun 10'u Hırvatistan vatandaşı. 15 oyuncunun yabancı kökenli olması Şiroki Brijeg'in hangi kaynaklar ile "kasabanın gururu" olduğunu gösteriyor. Fakat dikkat edilmesi gereken bir konu var, o da 36 oyuncunun tamamının Katolik olması. Takımın yazılı olmayan kuralı; Katoliklerden başka dine mensup kişilerin takımda oynayamayacağı.

Her ne kadar Şiroki Brijeg'in sağlam maddi kaynakları olsa da, transfer sezonunda sıkıntılarla karşılaşıyorlar. Takımın Katolik olmayan futbolculara kapalı olması, Katolik futbolcuların ise böylesine küçük bir kasabada oynamaya fazla da istekli olmadıkları bilinen bir gerçek. Dolayısıyla, Şiroki Brijeg'e transfer olan futbolcular genelde kariyerinin sonuna yaklaşmış veya başka bir takımda oynayabilecek yetenek ve potansiyele sahip olmayan oyuncular oluyor. Futbolcuların Şiroki Brijeg'e gelmek istememelerinin bir diğer nedeni de,Şiroki Brijeg'e yüklenen siyasi anlamlar. Birçok futbolcu bu derecede siyasallaşmış bir futbol takımında oynamayı tercih etmiyor. Gelen oyuncular da genellikle "körelmiş" olarak geri dönüyorlar.

ORTALAMALARDA GEZİNEN GOL ATMA-GOL YEME İSTATİSTİKLERİ
Her ne kadar,geçtiğimiz sezonu Bosna-Hersek şampiyonu Modriça'nın sadece bir puan ardından 54 puanla ikinci sırada bitirmişolsa da, Şiroki Brijeg gol yollarındaki kısırlığıyla dikkat çekiyor. 30 maçta rakip fileleri sadece 44 kez havalandırabilmişler. Öte yandan, kalelerinde gördükleri 29 gol ise neredeyse her karşılaşmada gol yemeleri gibi bir ortalamayı sağlıyor. Bu sene defans hattında işleri biraz daha zor. Defansın belkemiği, 29 yaşındaki Velimir Vidiç sezon sonunda Şiroki Brijeg'leyolunu ayırdı ve Slovakya'nın adı sanı duyulmamış bir takımına MŞK Jilina'ya transfer oldu.

MARCIANO'YA DİKKAT
Takımın en iyi oyuncusu olarak Dalibor Şiliç gösteriliyor. Tecrübeli orta saha oyuncusu geçen sezon Sarajevo'dan transfer edilen Marciano'yla birlikte orta sahada iyi bir ikili oluşturuyor. Bir önceki sezon şampiyon olan Sarajevo'nun oyun kurucusu ve dinamik orta saha oyuncusu Marciano başarılı sezonun ardından Eintracht Frankfurt tarafından transfer edilecekti. Fakat bu transferin yatmasıyla araya Şiroki Brijeg'in yöneticileri girip, yıldırım hızıyla transferi gerçekleştirmişlerdi. Beşiktaş'ın da en çok dikkat etmesi gereken oyuncuların başında Marciano geliyor.

DEPLASMANA ALIŞIK BİR TAKIM
14 Ağustos'ta UEFA Kupası ön eleme karşılaşmasında temsilcimiz Beşiktaş'la karşılaşacak olan Şiroki Brijeg bir önceki turda Arnavutluk ekibi Partizani'yle ilk maçta kendi evinde 0-0 berabere kalmış, deplasmanda 3-1 galip gelerek turu geçmişti. Seyircisiz oynamaya ve deplasman maçlarında rakip takımın taraftarlarının baskısı altında maça çıkmaya alışkın olan Şiroki Brijeg'in Beşiktaş'a da İnönü'de bir sürpriz yapması muhtemel. Fakat, bir önceki turda Şiroki Brijeg'in Belgrad'ın meşhur Partizan'ı değil de, Avrupa'nın en kalitesiz liglerinden birine sahip Arnavutluk'un Partizani'sini elediğini hatırlamak lazım.

Deplasman maçlarında siyah-sarı forma tercih eden Şiroki Brijeg, kendi evinde oynadığı maçlarda mavi-beyaz formayı tercih ediyor. Şiroki Brijeg'in maçlarını oynadığı Petsara Stadyumu'nun taraftar kapasitesi kasabanın nüfusuyla aynı: 8000!

Maçlara çevre köylerden ve kimi zaman siyasi anlamı yüksek maçlarda çevre illerden de Hırvat taraftarlar geliyor, fakat yine de çoğu zaman Şiroki Brijeg boş tribünlere oynuyor. Petsara Stadyumu UEFA kriterlerini tamamlamış bir stadyum.

MOSTAR BEŞİKTAŞ'I BEKLİYOR
Maç gece oynanacak. Fakat Şiroki Brijeg Akdeniz iklimi etkisi altında bir bölgede bulunuyor. Maç günü hava sıcaklığının 35-40 derece arasında olması bekleniyor. Geceleri Adriyatik'ten Bosna dağlarına esen Bora meltemi maç saatinde futbolculara nefes aldırabilir. Ekibimiz Beşiktaş büyük ihtimalle Şiroki Brijeg'e 45 dakika uzaklıktaki Mostar'da konaklayacaklar.

MAVİ-BEYAZ MAĞARA ADAMLARI YA DA "HAÇLILAR"

Şiroki Birijeg'in taraftar grubunun adı Şkripari. "Şkripine" Hırvatça'da mağara oyuğu anlamına geliyor. 1945 yılında Partizanların zaferinden sonra dağlarda saklanan Hırvat aşırı milliyetçilerine "mağara oyuğunda yaşayan" anlamına gelen "Şkripar" denilirmiş. "Şkripari" ise bunun çoğul biçimi. Şiroki Brijeg taraftarlarının bu ismi almasına pek de şaşmamak lazım. Şiroki Brijeg taraftarları aynı zamanda "Krijari" ismiyle de anılıyor. Krijari ise Hırvatça'da "Haçlılar" anlamına geliyor. Yukarıda da değindiğimiz gibi tamamı Katoliklerden oluşan ve Hırvat milliyetçilerinden sağlam maddi destek alan Şiroki Brijeg taraftarlarının siyasi bir taraftar topluluğu olduklarını söylemek mümkün. Şkripari, Bosna-Hersek ulusal takımını değil de, Hırvatistan ulusal takımını desteklemesiyle de biliniyor.

Geçtiğimiz yaz Saraybosna'da oynanan Bosna Hersek – Hırvatistan dostluk karşılaşmasında Şkripari ve Bosna'daki birçok Bosnalı Hırvat Bosna-Hersek'i değil de, Hırvatistan'ı desteklemişti. Hatta, maç öncesi ve sonrasında Bosnalı Hırvat ve Boşnak taraftarlar arasında sokak kavgaları meydana gelmişti.

AYNI ZAMANDA DINAMO ZAGREB TARAFTARLARI
Hemen hemen bütün Şiroki Brijeg taraftarlarının Dinamo Zagreb taraftarı olduklarını söylemek de mümkün. Şiroki Brijeg'de vücut bulan aşırı Hırvat milliyetçiliği kimi zaman Bosnalı Hırvatlar tarafından bile tepkiyle karşılanıyor. Bosnalı Hırvatlar tarafından bile kimi zaman antipatiyle karşılanan Şiroki Brijeg Bosnalı birçok futbolseverin nefretini kazanmış durumda. Bu nefretin nedeni ise kulübün siyasi niteliği ve başarının ardında yatan "para" faktörü.

**: Özgür Dirim Özkan - Saraybosna

Yeditepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü Öğretim Görevlisi

"Futbol Taraftarlığı ve Kimlik" konusundaki araştırmasını Balkan Futbolu üzerine sürdürüyor.