Bahis oyunlarına yeni düzenleme
Yayınlanma Tarihi 19 Şubat 2008 Sal 19:00
Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunlarının (İddaa) özel şirketlere yaptırılmasını öngören kanun tasarısı, yapılan değişikliklerle TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. Tasarıya göre, at yarışları hariç, uzmanlık, ileri teknoloji ve yüksek maddi kaynak gerektiren spor müsabakaları üzerine, sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunları düzenlenecek. Bu düzenlemelere ilişkin merkezi bahis sistemi ve risk yönetim merkezi kurulacak. Özel hukuk tüzel kişilere, sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunları için hasılattan pay verilecek.
Müşterek bahis ve sabit ihtimalli bahis oyunlarının elektronik ortamlar ve bahis terminalleri üzerinden oynatılması amacıyla sanal ve sabit bayilerin bağlantılı olarak çalıştığı, mülkiyeti yükleniciye ait merkezi bahis sisteminin kurulması ve işletilmesi, Spor Toto Teşkilatı Başkanlığı tarafından özel hukuk tüzel kişilerine yaptırılacak.
Özel hukuk tüzel kişiler, kurulacak olan bayilere bahis terminalleri kuracak, bunların bakım ve onarımlarını yapacak. Tasarıya göre, sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunlarına katılımla ilgili ihale koşulları da yeniden belirlendi. İhalede saydamlığın, rekabetin, eşit muamelenin, güvenilirliğin, gizliliğin, kamuoyu denetiminin, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasının ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması esas olacak. İhaleyle ilgili biri hukukçu en az 15 kişiden oluşan komisyon kurulacak.
Spor Toto Teşkilat Başkanlığı tarafından ihale yapılmadan önce her türlü ayrıntılı araştırma yapılarak hasılatın yükleniciye verilebilecek yaklaşık oranı, hesap cetvelinde gösterilecek.
Yaklaşık oranın tespitinde, kamu kurum ve kuruluşları tarafından hizmetin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar, idare veya diğer kuruluşlarca gerçekleştirilmiş benzer hizmetlerdeki fiyat ve ücretler ile ilgili meslek odaları tarafından belirlenmiş fiyatlar esas alınacak.
İHALEYE KATILIMDA YETERLİLİK
İhaleye katılacak olan özel kuruluşlar, belirli ekonomik ve mali yeterlilik ile mesleki ve teknik yeterliliğe sahip olacak. İhaleye katılan özel kuruluşlardan, ihale konusu iş veya benzer müşterek ve sabit ihtimalli bahis oyunlarında, son 5 yılda toplam 1 yıl idari şartnamede belirlenecek sayıda yurt içinde veya yurt dışında bayi ağı işletmiş olduğuna ve belirlenecek tutarda yıllık hasılat risk yönetimini gerçekleştirdiğine dair iş deneyim belgesi istenecek. İhaleye katılan firmadan, asgari yıllık hasılat taahhütnamesi alınacak.
ORTAK GİRİŞİMLER
Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren anonim şirketler, kendi aralarında veya yabancı tüzel kişilerle iş ortaklığı kurabilecek. İhale aşamasında ortak girişimden kendi aralarında bir iş ortaklığı yaptıklarına dair anlaşma istenecek. İş ortaklığı anlaşmalarında, "pilot ortak" belirtilecek. İhalenin iş ortaklığı üzerinde kalması halinde, sözleşme imzalanmadan önce noter tasdikli iş ortaklığı sözleşmesinin verilmesi gerekecek.
İHALEYE KATILAMAYACAK FİRMALAR
Geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılma yasağı bulunanlar, Terörle Mücadele Kanunu ve Türk Ceza Kanununun ilgili maddeleri kapsamında, mal varlığı değerlerini aklama, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma veya örtülü suçlardan dolayı hükümlü bulunanların ortağı veya yönetim kurulu üyeleri, ihaleye katılamayacak.
İhale tarihi itibariyle kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu veya kesinleşmiş vergi borcu bulunan tüzel kişiler de ihaleye giremeyecek. Sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunları ihalesi, Kamu İhale Kanunu ve Devlet İhale Kanunu kapsamı dışında yapılacak. İhale şartnamesinde, bir takvim yılında gerçekleşen hasılatın, taahhüt edilen hasılatın altında kalması durumunda, istekliye hasılattan verilecek pay oranının, gerçekleşen hasılat ile taahhüt edilen hasılat arasındaki farkın, taahhüt edilen hasılata oranı kadar noksan uygulanacağı hükmü yer alacak.
TEMİNATLAR
İhaleye katılacak firmalardan, ihalenin yapıldığı tarihten önceki takvim yılında gerçekleşen hasılatın yüzde 5'i oranında geçici teminat alınacak. Sözleşmenin yapılmasından ihaleyi kazanan firmadan bir önceki takvim yılında gerçekleşen hasılatın yüzde 10'u tutarında kesin teminat alınacak. Kesin teminatın alınması sırasında geçici teminat iade edilecek.
Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunları sözleşmesinin süresi 10 yılı geçemeyecek. İdarenin izni olmaksızın sözleşme, başkasına devir ve temlik edilemeyecek ve yüklenici ortaklık yapısını değiştiremeyecek.
İhaleyi kazanan firmalara, doğal afetler, kanuni grev, genel salgın hastalık ve kısmi veya genel seferberlik ilanı gibi mücbir sebeplerle süre uzatımı verilebilecek.
Kanun kapsamında oynatılacak sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunlarının tüm fikri ve sınai mülkiyet hakları ile merkezi sisteme yükletilecek tüm oyun yazılımlarının isim ve kullanım lisans hakları idareye ait olacak. Kanunun uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, Maliye Bakanlığının görüşü alınarak idare tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
DENETİM
Spor Toto Teşkilatı, özel şirket ile yapılan sözleşmenin, kamu yararını ve tüketici haklarını koruyacak şekilde uygulanmasının sağlanması için gereken tedbirleri alacak.
İhale sözleşmesi ve mevzuata uyulmaması halinde ihale yapılmadan önceki takvim yılında gerçekleşen aylık ortalama hasılatın yüzde 5'ine kadar idari para cezası verilecek.
Bu durumun devam etmesi halinde sözleşme feshedilecek. İlk yıl için idari para cezasının uygulanmasında, sözleşmenin imzalandığı tarihten önceki, idarenin son 1 yıllık hasılatının aylık ortalaması esas alınacak.
MEVCUT İDDAA SÖZLEŞMESİ 1 YIL UZATILDI
Sözleşmenin feshi veya iptali durumunda, sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunları, 1 yılı geçmemek kaydıyla "pazarlıkla temin" usulüyle yaptırılabilecek.
CHP ve AK Parti'li milletvekillerince verilen ortak önergeyle ihaleyi kazanan firmanın işe başlamasıyla ilgili geçici maddede değişiklik yapıldı. Buna göre ihaleyi kazanan firma, 6 ay içinde işe başlayacak. 1 Mart 2008 tarihinde sona erecek olan İddaa oyununun sözleşmesi, aynı şartlarla en fazla 1 yıl süreyle daha uygulanmaya devam edilecek.
İktidar ve muhalefet milletvekilleri, tasarının "Tanımlar" kısmında yer alan "Risk Yönetimi" ibaresinin, ihalede bir firmayı tarif ettiği yönünde eleştirilerde bulundu.
Bunun üzerine verilen bir ortak önergeyle risk yönetiminin tanımı, "Sabit ihtimalli bahis oyun programlarında yer alan bahis katsayılarının ve asgari müsabaka sayılarının belirlenmesi ve oyunların ikramiye riskinin kısmen veya tamamının yüklenici tarafından karşılanması" olarak değiştirildi.
Bu sayede, yurt dışında bahis oyunu oynatan firmaların da ihaleye katılmasının önü açıldı.
Spordan Sorumlu Devlet Bakanı Murat Başesgioğlu, İddaa oyunuyla ilgili basında çok şeyin yazılıp çizildiğini belirterek, "Bu pasta çok büyük. Biz onları dinleyeceğiz ama Spor Toto Teşkilatının menfaati noktasında karar vereceğiz"
AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Sait Açba'nın başkanlığında toplanan Plan ve Bütçe Komisyonu, Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunlarının Özel Hukuk Tüzel Kişilerine Yaptırılması Hakkında Kanun Tasarısı'nı ele aldı.
CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, tasarıda yer alan, "Risk yönetimi" tanımıyla, halen İddaa oyunu ihalesini kazanan bir firmanın tarif edildiğini savunarak, bunun değiştirilmesini istedi.
AK Parti İzmir Milletvekili İbrahim Hasgür de kamuoyunda İddaa ihalesinin sonucunun belli olduğuna dair kanaatin bulunduğuna dikkati çekerek, "Türkiye'de İnteltek İnternet Teknoloji Yatırım ve Danışmanlık A.Ş. dışında bu işi yapan kimse yok. O zaman bu ihaleyi verelim gitsin" değerlendirmesinde bulundu.
CHP Malatya Milletvekili Ferit Mevlüt Aslanoğlu da İddaa oyununda gelir dağılımını hazmedemediğini dile getirerek, "Spor kulüplerinin sırtından İddaa oynatıyoruz, ama onlara 5.6 milyar YTL'lik oyundan yüzde 8 pay veriyoruz. Bu oran artırılmalı" diye konuştu.
ELEŞTİRİLERİ YANITLADI
Bunun üzerine Bakan Başesgioğlu, herkesin niyetinin, geniş bir mali portresi bulunan İddaa oyunu ihalesinde, rekabeti artırmak olduğunu söyledi. Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunları ihalesine hem ulusal, hem de uluslararası firmaların katılmasını istediklerini dile getiren Başesgioğlu, "Böylece İddaa oyunu piyasa değerini bulsun" dedi.
Başesgioğlu, halen İddaa oyununun sadece futbol müsabakalarında oynandığını, tasarının yasalaşmasıyla birlikte kapsama futbol dışındaki diğer branşların da gireceğini ifade ederek, müşterek bahisli oyunlarda risk yönetiminin mutlaka olması gerektiğini bildirdi.
Uzmanlarından aldığı bilgiye göre farklı ülkelerde 11 firmanın, spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunu oynattığını anlatan Başesgioğlu, bu kuruluşlarda da risk yönetiminin bulunduğunu anlattı.
"Yeterlilik kıstasından dolayı, tek bir firma ihaleye girerse, o ihale olmaz" diyen Bakan Başesgioğlu, kendilerinin öngördüğü risk yönetiminin; toplanan hasılatın, dağıtılacak ikramiyeden az olması durumunda yükleniciden bu farkın karşılanması esasına dayandığını söyledi.
İddaa oyununun şu anki değerinin 1.8 milyar YTL olduğunu vurgulayan Devlet Bakanı Başesgioğlu, şöyle devam etti: "Ama bu gerçek değeri değil. Bunun daha çok üzerinde olması lazım. Diyelim ki 3 milyar YTL. 3 milyar YTL'lik bir değerin ihale edilmesi bazı kriterlere bağlı. 'İsteyen bu ihaleye girsin' dersek, risk yönetimi kurması lazım, merkezi bahis sistemi kurması lazım, En az 5 bin bayiye ekipmanı dağıtması lazım. Bunları yapma yeterliliğine sahip bir firma ihaleye girerse ne olacak? Firma şartları yerine getiremezse İddaa oyunu durur. Basında çok şey yazıldı, çizildi. Çünkü pasta çok büyük. Herkes bizi yönlendirmek ister, kendine göre doğru olduğunu iddia eder. Biz onları dinleyeceğiz ama Spor Toto Teşkilatının menfaati, ülke menfaati noktasında karar vereceğiz."
Görüşmelerin ardından tasarı kabul edildi.
